“`html

İsrail ve İran Arasındaki Gerilim: Dördüncü Gün

İsrail ile İran arasındaki çatışma, dördüncü gününe girerken tırmanmaya devam ediyor. İsrail, F-35 jetleriyle Tahran, Tebriz ve İsfahan’a hava saldırıları düzenlerken, İran da Tel Aviv, Yafa ve Bat Yam şehirlerine dron ve balistik füzelerle misilleme yaptı. Her iki taraf da petrol rafinelerine yönelik saldırılar gerçekleştirirken, sivil kayıplar da artış gösterdi. İki taraf arasındaki çatışmaların devam etmesiyle birlikte, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının sebebi olarak gösterilen nükleer tesisler ise hâlâ korunmakta. Uzmanlar, bu durumda İsrail’in olumsuz etkilenebileceğini belirtirken, Tel Aviv yönetiminin İran’ın nükleer çalışmalarının merkezi olarak görülen Fordo tesisine ulaşabilmek için uygun silahlara sahip olmadığı tahmin ediliyor.

Hedef: Fordo Tesisleri

Axios haber ajansının yaptığı analizde, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının en önemli belirleyicisi olarak Fordo uranyum zenginleştirme tesisinin geleceği vurgulandı. Barak Ravid’in kaleme aldığı yazıda, İsrail’in bu tesisi yok edebilmesi için özel bir taktik geliştirmesi veya ABD’den yardım alması gerektiği ifade ediliyor; diğer seçeneklerin ise devre dışı olduğu belirtiliyor.

İsrail’in Washington Büyükelçisi Yechiel Leiter, Fox News’a yaptığı açıklamada, “Tüm operasyonun başarılı olması için Fordo’nun imha edilmesi şarttır” dedi. Fordo, İran’ın Natanz’daki nükleer tesisleriyle birlikte ülkedeki nükleer faaliyetlerin merkezi olarak kabul ediliyor. Ancak, İsrail’in Fordo tesisine zarar verecek kapasitede derin delici bomba ve ağır bombardıman uçakları bulunmuyor.

ABD’nin Rolü ve Trump’ın Başkanlığı

ABD, bu tür askeri kapasitelere sahipken ve B52 bombardıman uçakları İran’a oldukça yakın bir mesafede konuşlanmışken, Trump yönetimi şu ana kadar İsrail’e yalnızca savunma amaçlı destek sağlamaya çalışıyor. Ancak, bir İsrailli yetkili, Trump’ın Netanyahu ile son görüşmesinde ABD’nin olası müdahalesine dair ipuçları verdiğini öne sürdü. Fakat Beyaz Saray, bu açıklamaları hızla yalanlayarak Trump yönetiminin hâlâ bu talebe onay vermediğini duyurdu.

Fordonun Stratejik Önemi

Fordo uranyum zenginleştirme tesisi, Tahran’ın yaklaşık 160 kilometre güneyinde, Kum bölgesinin yakınında bulunuyor. Bir dağın derinliklerinde inşa edilmiş tesis, 2009 yılında tespit edilmiş ve bu durum İran’ın nükleer silah geliştirme hedeflerine dair uluslararası endişeleri artırmıştı.

2015 yılında İran, ABD’deki Obama yönetimiyle bir nükleer anlaşma yaparak Fordo’yu araştırma tesisi olarak kullanmayı kabul etmişti. Ancak Trump, bu anlaşmadan 2018’de çekilince İran, Fordo’daki çalışmalarını artırmış ve 2021 yılına kadar uranyum zenginleştirme oranını %20, 2022’de ise %60’a çıkarmıştır.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), 2025 yılına ait raporunda İran’ın %60 oranında zenginleştirilmiş uranyuma sahip olduğunu ve bu oranın %90’a çıkması durumunda en az altı nükleer bomba üretilebileceğini bildirmiştir.

Son Gelişmeler ve Misilleme Harekâtı

İsrail’in önceki hafta düzenlediği saldırılar sonrasında İran, 80 balistik füzeyle misilleme saldırısı gerçekleştirdi. Bat Yam’da bir apartmana isabet eden füze, 6 kişinin ölümüne ve 200’den fazla kişinin yaralanmasına yol açtı. Ayrıca, İran’ın füze saldırılarından dolayı, İsrail’in bazı rafinerileri hasar gördü.

İsrail ordusu, İran’ın nükleer hedeflerine yönelik hava saldırılarını sürdürdüğünü bildirirken, sabah saatlerinde İran’a ait füze depoları ve fırlatma rampalarının hedef alındığı duyuruldu. İran medyası, İsfahan’daki savunma tesisinin vurulduğunu rapor etti.

İran’ın Müdahale Hazırlığı

İran ise savaşta 224 kaybı olduğunu açıklayarak, sivil vatandaşların güvenliğini artırmak için camilerin ve toplu ulaşım araçlarının açık tutulacağını bildirdi. Hükümet, bu süreçte önemli kurumların aktif kalacağını ve temel ihtiyaçların temin edilmesinde herhangi bir sorun yaşamayacaklarını ifade etti.

Trump’ın Mesajları ve Stratejik Durum

Donald Trump, Truth Social platformunda yaptığı açıklamalarda, iki ülkenin yakında bir anlaşmaya varabileceğini öne sürdü. Trump, “İran ve İsrail, tıpkı Hindistan ve Pakistan gibi bir anlaşma yapmalı” dedi. Ayrıca, müdahale edebilecekleri mesajını da verdi. Beyaz Saray ve İsrail yetkilileri, İran’a karşı harekâtın birkaç hafta süreceğini tahmin ediyor.

İsrail ordusu, Gazze’ye yönelik saldırılarına da devam ederek, son bir gün içerisinde en az 65 kişiyi kaybettirdi. Çatışmalar devam ederken, durumun bir an önce sakinleşmesi için uluslararası müdahaleler umut ediliyor.

“`